Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από τον Καναδά επιστρέφει για καλοκαιρινές διακοπές στην πατρίδα του. Ένας πρώην καλαθοσφαιριστής συναντάει μια γοητευτική γυναίκα στο αγαπημένο του μπαράκι στην Πατριάρχου Ιωακείμ. Ένας άντρας με ψυχολογικά προβλήματα ετοιμάζει ένα απειλητικό γράμμα. Ποιος από αυτούς θα υποστεί υποξία και υπό ποιες συνθήκες;
Βιβλίο Υποξία
Συγγραφέας Τέση Παπαθανασίου
Κατηγορία Αστυνομικό μυθιστόρημα
Εκδότης Νίκας
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Η Τέση Παπαθανασίου έγραψε ένα συναρπαστικό, πλούσιο σε δράση και πλοκή αστυνομικό μυθιστόρημα, γεμάτο κινηματογραφικές σκηνές, απανωτές ανατροπές, πολλά ερωτηματικά κι ένα δυνατό τέλος. Πρωταγωνιστεί ο αστυνόμος Παύλος Παβέρης, τον οποίο γνωρίσαμε στη «Λουκουμόσκονη» κι ο οποίος τώρα έχει μετατεθεί στην Πάρο. Η δολοφονία μιας χειρουργού λίγες μέρες πριν τη δίκη για τον θάνατο ενός ασθενούς της και δύο ηλικιωμένων ανθρώπων που ήρθαν στην Αντίπαρο για καλοκαιρινές διακοπές κινούν τα γρανάζια μιας σκοτεινής μηχανής που θα φέρει τον αστυνόμο μπροστά σε σπαζοκεφαλιές, πολλούς υπόπτους και καλά δικτυωμένους ενόχους. Παιχνίδια που παίζονται πίσω από τις πλάτες ασθενών από γιατρούς που έχουν μεγαλοπιαστεί, συζυγικές απάτες, ζήλια και προδοσίες δημιουργούν ένα σφιχτοδεμένο κουβάρι που με ξενύχτησε.
Η Γεωργία Αντωνοπούλου είναι χειρουργός κι έχει ανάγκη
να καταφύγει για δύο εβδομάδες στο εξοχικό της στην Πάρο. Τι έχει συμβεί στη ζωή της για το οποίο αρχίζει να μετανιώνει και γιατί ο εραστής της και βοηθός της στις επεμβάσεις, Βασίλης Οικονόμου, προσπαθεί να την κάνει ν’ αλλάξει γνώμη πριν τη δίκη; Ακόμη και ο πρώην σύζυγός της, Αργύρης Καλλέργης, προσπαθεί να τη μεταπείσει κι αυτό τη θυμώνει γιατί βλέπει πως κανείς τους δε νοιάζεται για τα δικά της αισθήματα, τους δικούς της φόβους, τα δικά της «θέλω». Απλώς δε θέλουν να καταστραφεί η καριέρα της, από την οποία κάτι κερδίζουν: χρήμα, δόξα, δουλειά. Έτσι σχεδιάζει να τα τινάξει όλα στον αέρα: «Ο κύκλος της ζωής. Όπως ορμητικά άρπαξε τη ζωή όταν ήταν νέα και προσπάθησε να φτάσει ψηλά, με την ίδια φόρα την πέταγε τώρα έξω η φυγόκεντρος. Ίσως όχι άδικα, πιθανόν να ήρθε η ώρα να κλείσει αυτός ο κύκλος» (σελ. 77).
Την ίδια στιγμή μια σειρά από ανώνυμες απειλητικές επιστολές («Πρόσεχε, έρχεται η σειρά σου») πληθαίνουν σταδιακά και φοβίζουν τη γιατρό. Ποιος είναι ο ανώνυμος αποστολέας και γιατί την έβαλε στο μάτι; Τι του αρέσει στα ανώνυμα τηλεφωνήματα που κάνει και τι έχει βιώσει στην παιδική του ηλικία; Η συγγραφέας μας δίνει με τον καλύτερο τρόπο μια μοναχική, εσωστρεφή φιγούρα που έχει βιώσει κακοποίηση στην παιδική του ηλικία από τη μητέρα του. Είναι ανατριχιαστικές και σοκαριστικές οι σκηνές που αναβιώνουν το παρελθόν του, ειδικά με το ξύλο που τρώει με τη ζώνη της («Το καλύτερο πράγμα που μου άφησε ο πατέρας σας», όπως έλεγε χαρακτηριστικά), το πώς αυτοτιμωρείται και γιατί βρίσκει ανακούφιση κλεισμένος σε μια ντουλάπα. Ποιος όμως δολοφόνησε τη χειρουργό, εμποδίζοντάς τον να εκδικηθεί; Τι σκοπεύει τώρα να κάνει και εναντίον ποιανού θα στραφεί;
Ο Αντώνης και η Καίτη Μεταξά, που ζουν μόνιμα στον Καναδά, επιστρέφουν στην πατρίδα τους, την Αντίπαρο και ξανανιώνουν: «Ολόκληρη η Χώρα σαν ένα απέραντο γιορτινό τραπέζι όπου ξαναβρίσκεται η οικογένεια μετά από πολύ καιρό» (σελ. 104). Γιατί όμως τους αναστατώνει η δολοφονία στην Πάρο; Πώς κατέληξαν στο Τορόντο; Τι δουλειά έκαναν πριν συνταξιοδοτηθούν; Ταυτόχρονα, ο πρώην καλαθοσφαιριστής Αργύρης Καλλέργης γοητεύεται από τη μυστηριώδη Ρόζα και μπλέκεται μαζί της σε μια περιπέτεια γεμάτη πρωτόγνωρο πάθος ενώ ο δημοσιογράφος Σωτήρης Σπάθας, στην προσπάθειά του να βγάλει λαβράκι από την υπόθεση, κάνει μια σειρά από απανωτά λάθη που θα πυροδοτήσουν τις εξελίξεις. Κυνηγάει την είδηση με πάθος αλλά όχι με θεμιτά μέσα, δημιουργώντας έτσι μια ιδιότυπη σχέση με τον Παβέρη, ο οποίος δεν τον βλέπει με καλό μάτι.
Ο αστυνόμος Παύλος Παβέρης που αναλαμβάνει την υπόθεση είναι ένας ιδεαλιστής και ονειροπόλος άνθρωπος που, μόλις αρχίζει να υποψιάζεται συγκάλυψη στην ιστορία, κάνει τα δικά του, πιστός στην απόδοση της δικαιοσύνης και στην κυριαρχία του δίκιου. Ερευνά, ανακρίνει, ψάχνει, παρατηρεί, αγνοεί αρκετές φορές τις προειδοποιήσεις του ανωτέρου του, δημιουργεί προβλήματα στην Αθήνα, μόνο και μόνο γιατί θέλει να φτάσει στην αλήθεια. Είναι αξιέπαινη μάλιστα η επιλογή της συγγραφέως να συνδέσει την ιστορία με την υπόθεση της «Λουκουμόσκονης» όχι αποκαλύπτοντας στοιχεία της πλοκής (το μυθιστόρημα μπορεί να διαβαστεί και αυτόνομα) αλλά παρουσιάζοντας έναν διαφορετικό Παβέρη που έχει επηρεαστεί από τις εξελίξεις στη Σύρο, έχει αλλάξει σε κάποια σημεία, δεν παύει όμως να πιστεύει στην αλήθεια και στη δικαιοσύνη, όσο κι αν κάποιοι τα καταπατούν όλα αυτά. Στο πλάι του βρίσκεται η υπαστυνόμος Μαρίνα Νικολαΐδου, πολύτιμη βοηθός και πανέξυπνη γοητευτική γυναίκα, με ψύχραιμη και λογική ματιά που βοηθάει το μυαλό (και όχι μόνο) του αστυνόμου να καθαρίσει.
Στο μυθιστόρημα ξεχώρισα από την αρχή τις γλαφυρές περιγραφές, όπου σε κάθε κεφάλαιο στήνεται κι ένα διαφορετικό σκηνικό, φαινομενικά άσχετο με τα επόμενα. Στιγμιότυπα που λες και τα παρακολουθείς από κοντά θυμίζουν κινηματογραφικές σεκάνς, με τους διαλόγους να έχουν τη σωστή δομή και έκταση, αφήνοντας έτσι χώρο στην καθαυτή δράση. Στην αρχή έχουμε ελάχιστες πληροφορίες για τα πρόσωπα, σταδιακά όμως η πλοκή γίνεται πιο σφιχτή και αρχίζουν τα πράγματα να μπαίνουν σε μια σειρά. Λιτά μα δυνατά καλολογικά στοιχεία ζωντανεύουν τα χρώματα και τα αρώματα της φύσης στην Πάρο («Θαύμαζαν τα χρώματα, το δυνατό μπλε των παραθύρων και το μοβ της βουκαμβίλιας», σελ. 103) και στην Αντίπαρο, όπου εκεί οι προτάσεις είναι η μία καλύτερη από την άλλη: «…ένα κοχύλι που άνοιγε και από μέσα του ξεχυνόταν παντού η λάμψη του κατάλευκο μαργαριταριού» (σελ. 103), «μια νησίδα… του ήλιου, της πέτρας και του ανεξάντλητου μπλε» (σελ. 128), «μια μικρή καφετιά πινελιά ανάμεσα στο μπλε» (σελ. 168). Αξέχαστες θα μου μείνουν κάποιες σκηνές γεμάτες ένταση, όπως αυτή με την καταρρακτώδη βροχή στις στροφές του δρόμου μεταξύ Αλυκής-Φάραγγα, όπου διαπράττεται ο πρώτος φόνος.
Σε κάποια σημεία η Τέση Παπαθανασίου παρατηρεί και σχολιάζει με ευχέρεια και διακριτικότητα: «Η άνοιξη ήταν εποχή ντεμί-σεζόν. Άλλες φορές ο ήλιος τους έκανε τη χάρη να λάμπει συνεχόμενα από τον Μάρτιο… κι άλλες τους έπαιζε παιχνίδια κι εναλλασσόταν με ψυχρές νύχτες κι απότομες μπόρες…» (σελ. 80). Εξίσου ρεαλιστικά όμως περιγράφονται το Ψυχικό, η περιοχή του Λυκαβηττού και όλο το κέντρο της Αθήνας, από Ακαδημίας μέχρι Μοναστηράκι, με τα μαγαζιά τους, τους δρόμους, τις πλατείες, τον κόσμο που συχνάζει ή μένει εκεί, κάτι που δημιουργεί μια ιδιόμορφη ισορροπία στο κείμενο ανάμεσα στο ρομαντικό του νησιού και στο σκληρό της πόλης. Μία και μόνη πρόταση τα λέει όλα: «…οι δρόμοι της πόλης ένα κουβανέζικο χάος…»! Κι όλα αυτά χωρισμένα σε κεφάλαια που έχουν για τίτλους ιατρική ορολογία (εμβολή, φωτοϋποδοχείς, ενέσιμο ύδωρ, υποξία κ. ά.), με αποτέλεσμα να στήνεται μια υποβλητική ατμόσφαιρα φόβου, παρόμοια με αυτήν που βιώνουμε όταν αναγκαζόμαστε να νοσηλευτούμε.
Η «Υποξία» είναι ένα καλογραμμένο, γρήγορο και ανατρεπτικό αστυνομικό μυθιστόρημα που μας βυθίζει στον σκοτεινό κόσμο της χειρουργικής και μας συστήνει τους επηρμένους, καυχησιάρηδες γιατρούς που παίζουν με τις ανθρώπινες ζωές και ξεγλιστρούν αλλά και τους ιδεολόγους που αγωνίζονται χωρίς να περιμένουν ανταμοιβή. Φως και σκοτάδι παλεύουν την ώρα που ο ασθενής δίνει τη δική του μάχη, μικρές επιμέρους ιστορίες φέρνουν δάκρυα στα μάτια κι όσο προχωράμε βαθύτερα στην καθαυτή υπόθεση τόσο αυξάνονται τα διλήμματα και οι προβληματισμοί. Πόσο άσχημες συνέπειες έχει ένα ιατρικό λάθος στη ζωή του ασθενή και κυρίως των γύρω του; Πόσο αποφασισμένος είναι κάποιος να πραγματοποιήσει τα σκοτεινά του σχέδια; Τι συνδέει τους δύο φόνους με τον μυστηριώδη αποστολέα των απειλητικών επιστολών; Τι θα διακυβευτεί στη δίκη που δεν πρέπει να βγει στο φως; Και τελικά ποιος κρύβεται πίσω απ’ όλ’ αυτά;
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Ποια δύναμη έκανε άραγε τους ανθρώπους να δρουν ανεξέλεγκτα; Η ατιμωρησία. Ή η αίσθηση υπεροχής. Προσωπική ή της αγέλης, δεν έχει σημασία. Τι τους έσπρωχνε πέρα από τα όρια; Εμμονές. Τι τους ωθούσε στο κακό; Μια σειρά από αιτίες. Εγωισμός. Χρήμα. Εξουσία κι επιβολή. Ζήλια. Τρέλα. Εκδίκηση» (σελ. 235). «Άραγε, οι σκιές νικούν πάντα;» Όμως «Το φως είναι που γεννά τις σκιές, χωρίς αυτό δεν υπάρχουν» (σελ. 124).
«Το σύμπαν και η τέχνη, τα μόνα δύο πράγματα που η αναμέτρηση μαζί τους οδηγεί πάντοτε σε μια νίκη της ταπεινότητας. Μια νίκη της ψυχής» (σελ. 156).
«Η αλήθεια. Άτιμο πράγμα. Δεν είναι ξεκάθαρος ο πόνος που επιφέρει… Καλύτερα να ζεις λαβωμένος παρά σε πλάνη. Χωρίς αλήθεια δεν υπάρχει δικαιοσύνη» (σελ. 321).