Πώς θα ήταν να μπορούσαμε να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο; Τι θα θέλαμε να κάνουμε; Θα επιστρέφαμε σε σημαντικές στιγμές της ζωής μας για να τις αλλάξουμε; Κι αν δε γινόταν αυτό, αν το παρόν δεν άλλαζε; Κάποιοι άνθρωποι αποφασίζουν να πάρουν το ρίσκο και τίποτα δε θα είναι πια το ίδιο.
Βιβλίο Πριν κρυώσει ο καφές
Τίτλος πρωτοτύπου Coffee ga samenai uchini
Συγγραφέας Toshikazu Kawaguchi
Μεταφραστής Βάσια Τζανακάρη
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Κλειδάριθμος
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Το μυθιστόρημα του Toshikazu Kawaguchi ήταν μια πραγματική έκπληξη. Ατμοσφαιρικό, υποβλητικό, φαντασιακό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό, ανθρώπινο, συγκινητικό, τρυφερό μα και σκληρό, με κέρδισε από την πρώτη στιγμή. Αν και δε μου αρέσουν πολύ τα βιβλία με «υπερφυσικό» περιεχόμενο, αυτό με κέρδισε από την πρώτη στιγμή λόγω της αφηγηματικής του δεινότητας και για την άκρως ανθρωποκεντρική ιδέα του: πώς μπορεί κάποιος να διορθώσει τα λάθη του, να μάθει κάτι που δεν πρόλαβε, να δει κάποιον που δε γνώρισε; Ρεαλιστική γραφή, στακάτοι διάλογοι και μια υποβλητική ατμόσφαιρα ζωντανεύουν πολλές και διαφορετικές αξέχαστες ιστορίες. Ο συγγραφέας περιγράφει πολύ καλά τη μεταφορά στο παρελθόν και μου άρεσε που οι χαρακτήρες θα γυρίσουν στο χτες για να διορθώσουν τα γεγονότα, πάντα όμως θα συμβεί κάτι που θα δώσει στον καθένα τους μια διαφορετική οπτική γωνία, θα ανατρέψει την αρχική εικόνα και θα τους οδηγήσει σε άλλα μονοπάτια. Επίσης, ξετυλίγονται με διαφορετικό τρόπο οι ιστορίες, δεν έχουμε δηλαδή ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο (αφήγηση στο παρόν ή στο σύντομο παρελθόν, εντοπισμός του προβλήματος, επιστροφή στο χτες) αλλά ποικίλα κέντρα βάρους ή διαφορετικές αφορμές για ταξίδι στον χρόνο ενώ ταυτόχρονα ξετυλίγονται οι ζωές και των ιδιοκτητών του καφέ. Όλα αυτά δημιουργούν ένα γοητευτικό αρραγές σύνολο με πολλά κι ενδιαφέροντα πρόσωπα και ποικίλα συναισθήματα.
Η Φουμίκο Κιοκάουα ζει μόνο για τη δουλειά της αλλά έχει κάνει και σχέσεις, απλώς δεν την ενδιέφεραν όσο η εργασία της,
ώσπου γνώρισε τον Γκόρο Κατάντα, τον άντρα που ύστερα από τρία χρόνια τη χώρισε χωρίς εξήγηση κι έφυγε για την Αμερική. Η Φουμίκο θέλει να του φωνάξει «μην πας» αλλά την έπιασε ο εγωισμός της. Μαθαίνουμε πώς γνωρίστηκαν, πώς ήταν η καθημερινότητά τους και πώς χτίστηκε η σχέση τους, η οποία έληξε αδικαιολόγητα και μονομερώς στο γνωστό υπόγειο καφέ, έναν χώρο τόσο μικρό που με εννιά πελάτες γέμιζε, με τοίχους σε χρώμα σέπιας, με τρία ρολόγια να δείχνουν διαφορετική ώρα. «Ήταν μέρος για ύποπτες δουλειές», σκέφτηκε η Φουμίκο μόλις μπήκαν. Ένα καφέ που το συνοδεύει η φήμη ότι μπορεί να σε ταξιδέψει στο παρελθόν, κάτι που της γεννά την ελπίδα να γυρίσει σ’ εκείνη τη στιγμή και να προσπαθήσει να εκφράσει όσα πραγματικά νιώθει γι’ αυτόν τον άντρα. Εφόσον όμως δε θ’ αλλάξει το παρόν, έχει νόημα να το κάνει;
Στο καφέ αυτό θα συναντήσουμε καθημερινά και τον Φουσάγκι που του αρέσει να διαβάζει στη δική του γωνία το περιοδικό του. Έχει αλτσχάιμερ και αυτό επηρεάζει τη σχέση του με τη γυναίκα του, τη νοσοκόμα Κοτάκι. Τι της έγραψε ο Φουσάγκι λίγες μέρες αφού άρχισαν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου και τι απέγινε το γράμμα; Γιατί θέλει να γυρίσει η Κοτάκι στο παρελθόν και να το διαβάσει; Μια συγκλονιστική ιστορία που με έκανε να δακρύσω με τον αγώνα που δίνει η Κοτάκι όσο οι αναμνήσεις του άντρα της μαζί της χάνονται. Ένας άλλος μόνιμος θαμώνας είναι η Γιάεκο Χιράι, ιδιοκτήτρια σνακ μπαρ, η οποία έχει το φυσικό χάρισμα να λέει οτιδήποτε και να τη γλυτώνει. Της αρέσει να φορά φανταχτερά ρούχα και δε δίνει δεκάρα για τη γνώμη των άλλων. Αποφεύγει επισταμένως την αδελφή της, Κούμι Χιράι, η οποία έρχεται τακτικά στο Τόκιο για να τη βρει και να μιλήσουν. Η Κούμι χωρίς να το θέλει υπήρξε από την αρχή μια δεύτερη μάνα για την αδελφή της και στη συνέχεια φορτώθηκε τις ευθύνες της οικογενειακής επιχείρησης ώστε να είναι αρεστή στους γονείς της. Τι συνέβη λοιπόν και αποζητά τη Γιάεκο, η οποία έχει κόψει οριστικά και αμετάκλητα τους οικογενειακούς δεσμούς; Γιατί πρέπει τελικά η Γιάεκο να γυρίσει στο παρελθόν;
Τέλος, η Κέι Τοκίτα, από τη φύση της ανέμελος άνθρωπος, πάντα ευχάριστη, ποτέ επιφυλακτική, άνετη ακόμα και με τους δύσκολους πελάτες, έχει πρόβλημα με την καρδιά της. Έρχεται όμως η στιγμή που μένει έγκυος αλλά υπάρχει κίνδυνος, αν γεννήσει, να μη ζήσουν και οι δύο: «Δεν ξέρω τι να κάνω. Θέλω το παιδί μου να είναι ευτυχισμένο. Πώς γίνεται μια τόσο απλή ευχή να είναι τόσο αδιανόητα τρομακτική»; (σελ. 216). Και ο σύζυγος: «…είχε πει στην Κέι ότι ήταν αντίθετος αλλά μέχρι εκεί είχε φτάσει. Δεν μπορούσε να της πει ούτε «μην το κάνεις» ούτε «θέλω να το κάνεις». Δεν μπορούσε να διαλέξει ανάμεσα στην Κέι και το μωρό» (σελ. 213). Η Κέι αποφασίζει λοιπόν να ταξιδέψει στο μέλλον κι αυτό θα την αλλάξει απρόσμενα και βαθύτερα.
«Πριν κρυώσει ο καφές» πρέπει να γυρίσεις στο παρόν, τονίζει η σερβιτόρα Κάζου Τοκίτα, μια γυναίκα που περνάει απαρατήρητη αλλά θέτει τους όρους των επισκεπτών. Τι μπορείς λοιπόν να δεις, να βιώσεις, να ζήσεις, να πεις σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα; Ειδικά όταν ο δεύτερος κανόνας είναι εξίσου απαράβατος: «Ακόμη και να γυρίσεις στο παρελθόν, όσο κι αν προσπαθήσεις, το παρόν δεν θα αλλάξει»; Τι θα συμβεί σε περίπτωση που ξεχαστείς; Ποια είναι η μυστηριώδης γυναίκα που κάθεται στην επίμαχη καρέκλα και πώς μπορείς να τη σηκώσεις για να πάρεις τη θέση της; Μικρές ανθρώπινες και καθημερινές ιστορίες δημιουργούν ένα συναρπαστικό μωσαϊκό χαρακτήρων και αφηγήσεων με ποικίλη θεματολογία και συναισθήματα. Άνθρωποι που δίστασαν, που μετάνιωσαν, που δεν ξέρουν πρέπει να προλάβουν πριν κρυώσει ο καφές να γυρίσουν στο χτες και να επιστρέψουν στο σήμερα. Πώς θα επηρεαστούν, τι θα κάνουν, πόσο θα τους ικανοποιήσει μια τέτοια επιλογή; Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν αλλά το μέλλον είναι στο χέρι μας. Άλλωστε: «…ό,τι δυσκολίες κι αν αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι, πάντα θα έχουν τη δύναμη να τις ξεπεράσουν. Απλώς πρέπει να το λέει η καρδιά τους» (σελ. 247). Δυνατό, ανατρεπτικό και πρωτότυπο μυθιστόρημα που με κράτησε ως το τέλος.