Ένας άντρας ταξιδεύει μόνος σ’ ένα τρένο ένα χειμωνιάτικο πρωινό. Πού πηγαίνει; Τι τον παρακίνησε να φύγει στ’ αλήθεια από τη μονότονη ζωή του; Θα επιστρέψει; Και πώς θα γυρίσει; Αλλαγμένος ή ίδιος;
Βιβλίο Αναστοχασμός
Συγγραφέας Νίκος Γραικός
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Συρτάρι
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Αναστοχασμός είναι η κριτική εξέταση των πεποιθήσεων ενός ατόμου και ο έλεγχος από πού αυτές πηγάζουν, με στόχο τη
νοηματοδότηση και αναθεώρηση μιας εμπειρίας με βάση την κριτική αποτίμηση εννοιών και αντιλήψεων. Με βάση αυτόν τον ορισμό ξεδιπλώνεται η εσωτερική αναζήτηση ενός καθηγητή που νιώθει να πνίγεται και φεύγει προς άγνωστο προορισμό. Ζει πολλά χρόνια σε μια πόλη γεμάτη μοδάτα μαγαζιά, την οποία οι αλλαγές την κάνουν να μοιάζει με οποιαδήποτε άλλη μεγαλούπολη, «πόλη συνώνυμη της κούρασης», ήρθε όμως η στιγμή που κατάλαβε ότι δεν αντέχει άλλο, «ότι περίμενε όλη του τη ζωή». Παίρνει λοιπόν έναν σάκο με τα απαραίτητα, οπωσδήποτε δυο τετράδια («έγραφε για να βάλει σε σειρά τις σκέψεις του, σε μια κάποια τάξη το χάος του μυαλού του») και φεύγει για τον σταθμό του τρένου: «Πού θα πήγαινε; Κάπου. Ο πίνακας με τις αναχωρήσεις θα αποφάσιζε».
Τον υποδέχεται ένας έρημος σιδηροδρομικός σταθμός, άλλωστε ποιος να ταξίδευε καθημερινή και μάλιστα βράδυ; Διάλεξε μια παραθαλάσσια πόλη, νιώθει ότι πνίγεται, θέλει να πάει κάπου με ανοιχτό ορίζοντα. Το ντύσιμό του απλό αλλά πάντα με κασκόλ ή φουλάρι, «λες κι ήθελε να κρύψει τον λαιμό, το μήλο του Αδάμ, την ευάλωτη πλευρά της προσωπικότητάς του». Μπαίνει σ’ ένα τρένο, φτάνει κάπου και καταλύει σ’ ένα ξενοδοχείο, όπου πλημμυρίζει από αναμνήσεις. Όταν ήταν μικρός είχε προβλήματα στο σπίτι κι ήθελε κάπου ν’ απομονωθεί, οπότε βρήκε ένα ξενοδοχείο στη γειτονιά του για να χωθεί κάτω από τα σκεπάσματα ως την άλλη μέρα το πρωί: «Ήξερε τον αγοραίο έρωτα, την αγοραία ηρεμία τη μάθαινε κι αυτήν»! Κάποτε του άρεσε να παρατηρεί τους ανθρώπους, τώρα κουράστηκε να βλέπει, να μιλά, να προσέχει, θέλει μόνο ηρεμία. Ομολογώ μάλιστα πως δάκρυσα όταν πήρε την απόφαση να φύγει και αγκάλιασε σφιχτά το αρκουδάκι του για να κοιμηθεί στο ξενοδοχείο που διάλεξε τυχαία σε μια πόλη που δεν ήξερε: «Αυτό το «πουθενά» το είχε φαίνεται ανάγκη». Στον προορισμό του γνωρίζει κάποιους ανθρώπους, ζει μια συγκινητική και τρυφερή περιπέτεια και τελικά παίρνει μιαν απόφαση και επιστρέφει. Μόνο που τότε…
Ο «Αναστοχασμός» είναι μια νουβέλα εσωτερικής αναζήτησης μόλις 90 σελίδων με μια πλοκή που δεν ξέρεις πώς θα καταλήξει, πότε θα κορυφωθεί και τι θα συμβεί στον ανώνυμο ήρωά της. Χωρίς έντονα περιστατικά, χωρίς εκτενή στιγμιότυπα, παρά μόνο με απλές λέξεις, λιτές περιγραφές και σύντομες προτάσεις το ενδιαφέρον του αναγνώστη κρατείται παραδόξως δέσμιο ως το τέλος, κάτι που λίγοι συγγραφείς καταφέρνουν. Το προσεγμένο και απλό λεξιλόγιο φέρνει στο φως στιγμές από τη φυγή του πρωταγωνιστή και από το παρελθόν του, οπότε απαντώνται κάποιες απορίες που αντικαθίστανται αμέσως από άλλες. Ταυτόχρονα, η επιλογή του συγγραφέα να μη δώσει όνομα στα πρόσωπα και στις πόλεις δίνουν μια αίσθηση μυστηρίου που συντροφεύει την αγωνία για το τι θα συμβεί παρακάτω.
Σελίδες γεμάτες συναίσθημα, κεφάλαια που μας συστήνουν σταδιακά τον πρωταγωνιστή φωτίζοντάς μας το παρελθόν του κυρίως και ένα γλυκόπικρο τέλος μου γέννησαν πρωτόγνωρα αισθήματα και μου χάρισαν ένα διαφορετικό, πρωτότυπο και άκρως ανατρεπτικό αναγνωστικό ταξίδι, γεμάτο σκέψεις και προβληματισμούς, καθώς και σημαντικές αλήθειες («…συχνά αισθανόμαστε κουρασμένοι, όχι γιατί έχουμε κάνει πολλά αλλά γιατί έχουμε κάνει μόνο λίγα από αυτά που θέλουμε, αυτά που μας δίνουν αληθινή χαρά και ικανοποίηση», σελ. 28) και αισιοδοξία («…η καθημερινή ζωή, όσο και να είναι μαύρη ώρες ώρες, είναι από μόνη της ένα καλό διεγερτικό», σελ. 45).