Αχ, τι να γράψω για την Toni Morrison. Για τον κόσμο της, τα κείμενά της, τις απόψεις της, τη γλώσσα της, το στυλ της. Και μόνο ότι διαβάζω για δεύτερη φορά την «Αγάπη» φτάνει για να καταλάβετε πόσο μου αρέσει αυτή η συγγραφέας. Να ξέρετε ότι όσο όμορφα, λογοτεχνικά, ποιητικά γράφει τόσο δύσκολο είναι να την παρακολουθήσεις. Έχει πολλά πισωγυρίσματα, παίρνει την καθημερινότητα των δεκαετιών 1960 και 1970, όπου κορυφώθηκε το κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπέρ των μαύρων, και την κάνει απτή, καθημερινή, άμεση. Όμως, το σύνολο που αποκομίζει ο αναγνώστης είναι απλώς εξαίρετο. Ένα παζλ που στην αρχή η εικόνα σού φαίνεται στριφνή, δύσκολη, πολυ-επίπεδη, όταν όμως αρχίζουν να μπαίνουν τα κομμάτια στη θέση τους θέλεις αμέσως να φτιάξεις και το επόμενο παζλ.
Βιβλίο Παράδεισος
Τίτλος πρωτοτύπου Paradise
Συγγραφέας Toni Morrison
Μεταφραστής Κατερίνα Σχινά
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Νεφέλη (εξαντλημένο στον εκδότη)
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Η Toni Morrison είναι έγχρωμη συγγραφέας. Και ο κόσμος της είναι οι έγχρωμοι, οι δύσκολες συνθήκες τους, η καταπίεση, η 
επανάσταση, τα ίσια δικαιώματα και πάνω από όλα είναι η γυναίκα. Δυστυχώς, κάτι που ξενίζει εμένα, πάντα θα υπάρχει κάτι μεταφυσικό στο γραπτό της, κάποια πτυχή της ιστορίας θα έχει σχέση με τον άλλο κόσμο ή στο γραπτό της θα δίνεται κάποια λύση όχι με τη λογική που βλέπει ο μέσος άνθρωπος το σύμπαν. Έτσι κι εδώ, έχουμε την ιστορία του Χέιβεν (πριν τον Β΄ Παγκόσμιο) ή Ρούμπι (μετά τον πόλεμο), μιας μικρής κωμόπολης (;) που ζει κι αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα της εκδίωξης των εγχρώμων από περιοχές λευκών. Η περιοχή κατοικείται, αναπτύσσεται, μεγαλώνει, επεκτείνεται (τόσο που οι κεντρικοί δρόμοι παίρνουν τα ονόματα των τεσσάρων ευαγγελιστών Λουκά, Ματθαίου, Ιωάννη, Μάρκου). Ο κόσμος πάει στην Εκκλησία τις Κυριακές, είναι αυστηροί προτεστάντες και απεχθάνονται κάθε τι που θα ανατρέψει τη ρουτίνα τους και τα πιστεύω τους στη Βίβλο.
Η πρώην βίλα και νυν Μοναστήρι είναι μακριά από το Ρούμπι. Κι όμως, οι γυναίκες που το κατοικούν μπαίνουν στη ζωή των αντρών της κοινωνίας και τους αναστατώνουν, χωρίς να έχουν αυτόν τον σκοπό. Σιγά σιγά και μεθοδικά γνωρίζουμε τις γυναίκες που μένουν στο Μοναστήρι (κάτι σα σχολείο οικότροφων) και τον κόσμο που απαρτίζει το Ρούμπι, από το παρελθόν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οπότε και οι άντρες παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και εισβάλλουν στο Μοναστήρι με όπλα για να σκοτώσουν τις γυναίκες. Γνωρίζουμε κάθε μία γυναίκα (κάθε κεφάλαιο έχει το όνομα της κάθε κοπέλας), πώς ήρθε στον κόσμο, ποια τα πιστεύω της, γιατί κατέφυγε στο Μοναστήρι, τι κάνει εκεί, πώς μπλέχτηκε με τον κόσμο του Ρούμπι. Ένας σφιχτοδεμένος ιστός περιβάλλει το πιστό ποίμνιο και το τέλος θα είναι ριζικό, βίαιο, απότομο.
Η μεταφράστρια στο επίμετρο υποστηρίζει ότι το βιβλίο κλείνει την τριλογία περί αγάπης που ξεκίνησε με τη μητρική αγάπη στο Αγάπη και συνέχισε με την έντονη, παθιασμένη αγάπη στο Τζαζ. Εδώ έχουμε την αγάπη για το Θεό. Εντύπωση μου έκανε η Πατρίτσια Μπεστ, δασκάλα της κωμόπολης, που καταγράφει την ιστορία της πόλης κι έρχεται πολύ κοντά σε ορισμένα μυστικά που δεν πρέπει να δουν το φως του ήλιου!
Όσοι ξεκινάτε το διάβασμα τώρα, αφήστε την Toni Morrison για αργότερα. Όσοι έχετε απαιτήσεις και θέλετε κάτι διαφορετικό και προκλητικό για τη σκέψη σας, ξεκινήστε τώρα με αυτό το βιβλίο!
ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από το palaiokinimatopoleio.