Τυράκη-Μπλε-Παπαγάλος-ΕΞΩΦΥΛΛΟ

Ο πιο σημαντικός χορευτής ενός τσίρκου που ήρθε στο Ναύπλιο δολοφονείται και την υπόθεση αναλαμβάνει ο αυτιστικός Χανς με τον πατέρα του, πρώην αστυνομικό, Καρλ. Ακροβάτες, κλόουν, μάντισσες αποτελούν τον στενό κύκλο των υπόπτων και οι δυο άντρες πρέπει να ξεκαθαρίσουν τα κίνητρα, τις αφορμές και τα άλλοθί τους. Θα καταφέρουν να βρουν την άκρη σ’ ένα αρκετά μπλεγμένο κουβάρι; Τι πραγματικά συμβαίνει στα παρασκήνια του τσίρκου; Ποιες σχέσεις αναπτύσσονται ανάμεσα στους εργαζόμενους; Γιατί η μάντισσα αρνείται να αποκαλύψει τον ένοχο, αν και τον ξέρει;

Βιβλίο Μπλε Παπαγάλος
Συγγραφέας Μαρίτα Τυράκη
Κατηγορία Αστυνομικό μυθιστόρημα
Εκδότης 24 Γράμματα
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής

Η Μαρίτα Τυράκη έγραψε ένα υπέροχο, ανατρεπτικό και καλογραμμένο αστυνομικό μυθιστόρημα γεμάτο ανατροπές και εκπλήξεις. Μας καλωσορίζει στον λαμπερό κατά τα άλλα κόσμο του τσίρκου και μας συστήνει έναν προς έναν όσους κάνουν τις βραδιές μας αξέχαστες με γέλια αλλά και δέος κατά τη διάρκεια μιας παράστασης. Όταν τα φώτα σβήνουν όμως τα πάντα αλλάζουν και οι άνθρωποι βγάζουν τον πραγματικό τους εαυτό. Με προσεγμένη γραφή, λιτούς διαλόγους και κλιμακούμενη πλοκή παρακολουθούμε τις προσπάθειες του Χανς να λύσει την υπόθεση και να κερδίσει τη συμπάθεια και την αποδοχή του πατέρα του ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αποφύγει τα θέλγητρα μιας προκλητικής χορεύτριας που τον εξιτάρει με το φιλί της. Ταυτόχρονα, σε δεύτερο επίπεδο, αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια η εξαφάνιση της μητέρας του και ο νεαρός ντετέκτιβ προσπαθεί να μάθει γιατί τον εγκατέλειψε, πότε πέθανε και τι έγραφε στο γράμμα που τους άφησε.

Η υπόθεση διαδραματίζεται στο Ναύπλιο, μάλλον κάπου στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ού αιώνα, μιας και η συγγραφέας προτίμησε ένα άχρονο περιβάλλον αλλά διάφορες λεπτομέρειες καταδεικνύουν εκείνη την περίοδο. Ο Καρλ ήρθε από τη Γερμανία, ερωτεύτηκε κι έμεινε στη χώρα μας, όπου σταδιοδρόμησε ως αστυνομικός και τώρα βγήκε στη σύνταξη ενώ προσπαθεί να μεγαλώσει ένα ιδιαίτερο, εσωστρεφές παιδί γεμάτο κοινωνικές και συναισθηματικές δυσκολίες. Γιατί υπεκφεύγει όμως στις ερωτήσεις του γιου του για την τύχη της μητέρας του; Ο Χανς είναι ένας καλοδουλεμένος χαρακτήρας, με πολλές εκφάνσεις αυτισμού, κάτι που δεν κατονομάζεται φυσικά, ένεκα η εποχή που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα και κερδίζει αμέσως τη συμπάθεια. Αγαπημένο του χρώμα είναι το μπλε και δεν αποχωρίζεται την πολύχρωμη σβούρα του, την οποία στροβιλίζει για να συγκεντρωθεί: «Σβούρα στρίψε, τα μυστικά σου όλα δείξε».

Είναι ιδιαίτερος και παιδικός ο τρόπος σκέψης του, αλλοπρόσαλλη και αντικοινωνική η συμπεριφορά του, απομονώνεται  και κλείνεται στον εαυτό του όταν βρίσκεται σε περιβάλλον με πολλούς αγνώστους ή όταν ακούει δυνατές φωνές. Έχει απαθές και ανέκφραστο ύφος και διατυπώνει απρόσμενες ερωτήσεις για να βρει τη λύση στις υποθέσεις του, τις οποίες μάλιστα ζητά γραπτά! Οι αστυνομικές υποθέσεις του πατέρα του ήταν προκλητικοί γρίφοι για κείνον και πολλές φορές πρότεινε σωστές λύσεις, εξ ου και σταδιακά ανέπτυξε το ένστικτο και την παρατηρητικότητά του, με αποτέλεσμα τώρα να απολαμβάνουμε τις περιπέτειές του ως ντετέκτιβ. Φυσικά, ακολουθεί άλλη πορεία και σειρά ερευνών από τον πατέρα του και προσκολλάται στη ρουτίνα του που συνήθως αντιβαίνει με τους ρυθμούς και τον χρόνο ανάκρισης, φέρνοντας τον Καρλ στα όριά του, παρ’ όλη την αγάπη  που του έχει και τον τρόπο που καταφέρνει να τιθασεύσει τις αντιδράσεις του. Ο Χανς ζει βάσει κανόνων και ηθικών επιταγών που του γαλούχησε ο πατέρας του, σε αυτήν την υπόθεση όμως θα μάθει τη διπλή όψη των ψεμάτων, πότε είναι καλά και πότε είναι κακά, κάτι που θα τον αγχώσει και θα τον μπερδέψει πολύ στην προσπάθειά του να ξεχωρίσει ποιος λέει αλήθεια και ποιος όχι. Ποιοι είναι πραγματικά φίλοι του, ποιοι χρησιμοποιούν τα ψέματα για να μην τον πληγώσουν και ποιοι ψεύδονται ώστε να θολώσουν τα νερά; Η υπόθεση του «Μπλε παπαγάλου» θα είναι ένα σημαντικό μάθημα για τη ζωή του.

Το θύμα είναι ο Φίλιπ, χαρτόμουτρο, ανακατεμένο με τοκογλύφους, σκληρός και αυστηρός με την προγονή του, Νανά, κακότροπος και θρασύς με όλους, με αποτέλεσμα η αστυνομία να βιάζεται να κλείσει την υπόθεση. Με τους «τσιρκολάνους» θα ασχολούμαστε; λένε χαρακτηριστικά. Ο μικρόκοσμος του τσίρκου ξεδιπλώνεται με μαεστρία, συστήνοντάς μας ποικίλους χαρακτήρες. Αγάπησα πολύ τη Νανά, κόρη της πρώην γυναίκας του Φίλιπ, Μαργαρίτας, μια κοπέλα αφελή και ευγενική, τόσο καλοσυνάτη που την κάνουν ό.τι θέλουν και τον Τσέρι, τον γιο της τωρινής συντρόφου του Φίλπ, Έλεν, ένα παιδί με σωματική δυσπλασία που κάνει καλή παρά με τη Νανά. Τον αποκαλούν «αγόρι-πιγκουίνο» λόγω των προβλημάτων στα πόδια του που τον αναγκάζουν να περπατάει σαν το χαριτωμένο δίποδο, ακόμη και να κάνει παράσταση ντυμένος έτσι, στην πραγματικότητα όμως είναι αφοσιωμένος στα βότανα και στα φυτά του και προσπαθεί να μαζέψει χρήματα για να φύγει μακριά μαζί με τη Νανά, την οποία προτρέπει να υψώσει το ανάστημά της σε όποιον την εκμεταλλεύεται. Ανάμεσα στον Τσέρι και στον Χανς γεννιέται μια πολύ τρυφερή φιλία που με συγκίνησε. Είναι δυο παιδιά διαφορετικά που γεννήθηκαν σ’ έναν κόσμο που δεν έχει μάθει να δέχεται το αλλιώτικο. «-Γιατί δεν μας αποδέχονται όπως είμαστε; Γιατί δεν μας θεωρούν φυσιολογικούς; -Γιατί ο κόσμος δεν έχει μάθει ν’ αγαπάει», αυτό είναι το συμπέρασμα. Έχουμε επίσης τη μαντάμ Ρόζα, το μέντιουμ, η οποία μιλάει με ασάφεια και υπονοούμενα: «Ο ένοχος δεν θα βρεθεί γιατί δεν του αξίζει να βρεθεί»! Γιατί αρνείται όμως να πει την αλήθεια; Η γυναίκα θα δεθεί απρόσμενα με τον Χανς και οι συζητήσεις τους θα φέρουν στο φως σημαντικά κομμάτια του παζλ.

«Το τσίρκο είναι ένας ύπουλος κόσμος. Μασκαρεύεσαι και κάνεις τον κόσμο να γελά με την κατάντια σου» (σελ. 64-65), γράφει χαρακτηριστικά η συγγραφέας. Άνθρωποι που είναι αναγκασμένοι να πηγαίνουν σε πολλά μέρη για περιοδείες και να μη σταματούν κάπου για πολύ είτε από φόβο είτε από εχθρότητα των ντόπιων είτε ακόμη και από ρουτίνα του κοινού (πόσες φορές θα πάει να τους δει; ). Δεν είναι ευπρόσδεκτοι και τους κατηγορούν για τα σκουπίδια που αφήνουν πίσω τους ή ακόμη και για κλοπές, παρ’ όλ’ αυτά ο κόσμος πηγαίνει στις παραστάσεις τους. Να γιατί η αστυνομία βιάζεται να κλείσει την υπόθεση, παρά τις προσπάθειες του Καρλ για το αντίθετο. Οι αστυνομικοί έχουν υποτιμητική γνώμη για τους «τσιρκολάνους» που μόνο μπελάδες δημιουργούν και τώρα ταράζουν την ηρεμία της φιλήσυχης πόλης τους. Επιπλέον, υποδέχονται τον πρώην συνάδελφό τους και τον γιο του με ψυχρότητα και εχθρότητα και τους αφήνουν ήσυχους να κάνουν ό,τι θέλουν. Μήπως λοιπόν το μυθιστόρημα μέσα από την έξυπνη πλοκή του αφιερώνεται στις «μειονότητες», σε αυτούς που τους θωρούμε υποδεέστερους κα ανάξιους της προσοχής μας, όσο κι αν καταφέρνουν να κάνουν σημαντικά πράγματα;

Ο «Μπλε Παπαγάλος» της Μαρίτας Τυράκη είναι ένα συναρπαστικό και ανατρεπτικό αστυνομικό μυθιστόρημα γεμάτο εκπλήξεις και σημαντικά διαχρονικά μηνύματα. Έχει στρωτή και γρήγορη γραφή, μελετημένα ψυχογραφήματα και διαδραματίζεται σε έναν χώρο που σπάνια έχω συναντήσει στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, αυτόν του τσίρκου. Η συγγραφέας ουσιαστικά πετάει «ψιχουλάκια» στον αναγνώστη και του χαρίζει τα απαραίτητα στοιχεία για την επίλυση του εγκλήματος, είναι δοσμένα όμως με τέτοιο τρόπο και σε τέτοιο σημείο που ο ρόλος τους καλύπτεται ή τεχνηέντως υποβιβάζεται από τα συμφραζόμενα και προχωράμε την ανάγνωση ενώ κάτι μας τριβελίζει, νιώθουμε πως κάτι αγνοήσαμε ή ξεχάσαμε αλλά τι; Ένα μυθιστόρημα με άκαρδες μανάδες, πιθανές κρυψώνες για εξαφανισμένα γράμματα, μπλε γλάστρες, αστραφτερά κολιέ και έναν ξεπουπουλιασμένο μπλε παπαγάλο. Ένα κείμενο για τη διαφορετικότητα και την έλλειψη αποδοχής της, για ένα εγκαταλειμμένο παιδί, για μια φιλία που αγωνίζεται να στεριώσει παρά τα όποια εμπόδια συναντάει και η σβούρα στα υποσέλιδα του βιβλίου να γυρίζει ασταμάτητα μέχρι να μας οδηγήσει σ’ ένα αλησμόνητο και δυνατό φινάλε.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *