Ποιος είναι ο Δημιουργός και γιατί κουτσαίνει; Τι ευχήθηκε σ’ εκείνον τον λόφο πριν πάει να σπουδάσει και πώς αυτό επηρέασε τη ζωή του με απρόσμενο τρόπο; Πόσο δύσκολο είναι να μείνει πιστός στα όνειρά του και πόσο έτοιμος είναι να πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του με κάθε κόστος; Το κείμενο χωρίζεται σε τρεις περιόδους, που αποτελούν τους αντίστοιχους σταθμούς στη ζωή του Δημιουργού, τα σκαλιά δηλαδή που τον οδηγούν στην ωρίμανση και στην ολοκλήρωση, κάτι που θα επέλθει με τον πιο σκληρό τρόπο.
Βιβλίο Ατελή αγάλματα
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Μαρούγκας
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα / Αλληγορία
Εκδότης Πνοή
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Πρόκειται για ένα διαφορετικό μυθιστόρημα που χρησιμοποιεί ένα δυστοπικό περιβάλλον με ανατρεπτικά γεγονότα ως φόντο για να περάσει μηνύματα γύρω από τη διαφορετικότητα, την αξία της θυσίας για την τέχνη, την εσωστρέφεια, την αλαζονεία και τον διαστρεβλωμένο ρόλο που μπορεί εύκολα να πάρει η παιδεία που δυστυχώς ακόμα στοχεύει «στη συντήρηση της μονοδιάστατης επαναλαμβανόμενης σκέψης» (σελ. 76). Έξι Επαρχίες και η Πρωτεύουσα, αυστηρά περικλεισμένες με τα δικά τους τείχη η κάθε μία, είναι ο τόπος όπου μεγαλώνει ο πρωταγωνιστής. Οι κάτοικοι δεν αντιλαμβάνονται την αδικία ότι κανείς από τις Επαρχίες δεν μπορεί να μεταβεί στην Πρωτεύουσα αν δεν έχει ολοκληρώσει μία από τις Σχολές, γιατί υπάρχει αυτάρκεια στην κάθε μία από αυτές. Επιπλέον όλα είναι τόσο δομημένα και αυστηρά που οι κάτοικοι οφείλουν να υπακούνε στους κανόνες αλλιώς απομακρύνονται, για την προστασία του συνόλου.
Εδώ γεννιέται και μεγαλώνει ο Δημιουργός, γόνος φτωχής οικογένειας που ζει στην Πρώτη Επαρχία, μια περιοχή όπου μένουν κάτοικοι γεννημένοι με ιδιαίτερες ικανότητες. Είναι παιδί βιασμού αλλά οι γονείς του μένουν μαζί χωρίς να του έχουν πει τη φριχτή αλήθεια. Ως παιδί βιασμού αποτελεί μίασμα για την Επαρχία κι αναγκαστικά κλείνεται μες στο σπίτι μαζί με τη μητέρα του κυρίως, μιας και ο πατέρας πρέπει να πάει στη δουλειά. Οι κάτοικοι της Επαρχίας μπαίνουν σε κάποια Σχολή από τα 10 τους χρόνια και μετά, οπότε νωρίτερα είναι στο χέρι των γονιών η μόρφωση και η ανατροφή τους. Ο Δημιουργός μεγαλώνει μόνος, χωρίς φίλους, οπότε πλάθει έναν κόσμο φαντασίας γύρω του, γεμάτο ομορφιές. Το πρώτο του δημιούργημα είναι μια κούκλα φτιαγμένη από κάλτσες και πανιά, ο Γελωτοποιός. Η μητέρα του αγωνίζεται να αποφύγει την ιδρυματοποίηση του παιδιού της ώσπου διαπιστώνει την κλίση του με τις πλαστελίνες και την άμμο και πείθεται να τον αφήσει να παρακολουθήσει τη Σχολή Τέχνης.
Με αφορμή το ταξίδι του Δημιουργού προς τη Σχολή που θα σπουδάσει περνάμε μέσα από όλες σχεδόν τις Επαρχίες και γνωρίζουμε συνοπτικά τις ενδιαφέρουσες ομοιότητες και διαφορές που συναντάει κανείς από τόπο σε τόπο. Είναι ευφάνταστος ο τρόπος που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τις εντυπώσεις που αποκομίζει κανείς περνώντας από τις Επαρχίες για να συγκροτήσει μεταφορικά την προσωπικότητα του επιτυχημένου καλλιτέχνη και τα προτερήματα που οφείλει να έχει για να δημιουργήσει. Στη Σχολή ο πρωταγωνιστής έρχεται αντιμέτωπος με τις στερήσεις και την αυτοθυσία που απαιτούνται για να γίνει εμπνευσμένος καλλιτέχνης, μόνο που τα γεγονότα στους τέσσερις αυτούς τοίχους ξεπερνούν κάθε λογική και κάθε πραγματικότητα, δίνοντας έναν αναπάντεχο γκροτέσκο καμβά δράσης. Ο Δημιουργός ξαφνιάζει τους πάντες όταν ανακοινώνει πως δίνει σώμα στις φωνές που έχει στο κεφάλι του, πως νιώθει να υπάρχουν μέσα του ψυχές ανθρώπων που ουρλιάζουν γιατί δε δικαιούνται σώμα εξαιτίας μοχθηρών πράξεων κι αυτό θα είναι η αρχή μιας ανατριχιαστικής καθόδου.
Η ιστορία του Δημιουργού, αν μείνει κανείς στα καθαυτά γεγονότα, είναι ανατρεπτική και συναρπαστική, με εκπλήξεις, ενδιαφέρουσες σκιαγραφίες, έξυπνες παρομοιώσεις και μεταφορές, καθώς και έναν στενό συνεκτικό δεσμό μεταξύ των βασικών ηρώων. Σε δεύτερη ανάγνωση πάντως υπάρχουν σκέψεις γύρω από τον ρόλο της γυναίκας στη ζωή και πώς συγκρούεται η μητρότητα με την ελεύθερη βούληση, γύρω από τις θυσίες του καλλιτέχνη που απαιτούνται για την ύψιστη δημιουργία, για το κόστος που πρέπει να πληρώσει για να έρθουν τα αγάλματα στη ζωή και πολλές άλλες ιδέες που δε βαραίνουν τη δράση ούτε και εντοπίζονται εύκολα, έτσι οποιοσδήποτε μπορεί να παρακολουθήσει το μυθιστόρημα με όποιον τρόπο θέλει. «Ο ίδιος ο καλλιτέχνης έπρεπε να εισχωρήσει στο έργο του. Να υπάρξει μια συνεύρεση που θα καλυπτόταν τόσο γενετικά όσο και καλλιτεχνικά» (σελ. 149). Σταδιακά απομονώνεται ο Δημιουργός από το γύρω περιβάλλον και καταβυθίζεται μαζί με τον αναγνώστη στην ψυχοσύνθεσή του, το κείμενο από ανοιχτό και ποικιλόμορφο αρχίζει να κλείνει σταδιακά και να οδηγεί όλο και σε πιο σκοτεινά βάθη του είναι και της ψυχής. Μέχρι πού θα φτάσει όμως;
Τα »Ατελή αγάλματα» είναι ένα διαφορετικό, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα γεμάτο έξυπνα αφηγηματικά ευρήματα, αξιοπρόσεκτα νοήματα και ένα τέλος που αγάπησα ιδιαίτερα. Διαχρονικές σκέψεις και ιδέες γύρω από την ανθρωπότητα γενικά και την τέχνη ειδικά συντροφεύουν τη μοναχική πορεία του Δημιουργού προς την τελειότητα και τις μύχιες πλευρές του εαυτού του, συγκροτώντας ένα κείμενο που διαβάζεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους και αξίζει μια δεύτερη ματιά μετά το τέλος της πρώτης.